تابعیت و اقامت

در جهان امروز به دلیل مشکلات اقتصادی یا دیگر دلایل، هر فردی حداقل یکبار به مهاجرت و ادامه زندگی در کشوری دیگر فکر کرده است. برای آنکه در این راستا به نتایج بهتری دستیابید در ابتدا باید با ارکان اصلی مهاجرت و ویژگی های آن ها آشنا شوید. اقامت و تابعیت دو رکن اساسی مهاجرت هستند که در این مقاله به کوشش تیم مجرب موسسه حقوقی وکلای برگزیده اصطهباناتی به شرح هر یک از آن ها پرداخته شده است. آنچه در این مقاله می خوانید؟

• اقامت چیست؟
• اقامت موقت
• اقامت دائم
• اقامت بلند مدت
• تابعیت چیست؟
• انواع تابعیت
• تابعیت دوگانه

اقامت چیست؟

اقامت قانونی در یک کشور خارجی به معنای داشتن اجازه زندگی در آن کشور می باشد. مهاجرانی که قصد دارند در کشوری غیر از کشور خود زندگی کنند باید پس از ورود به کشور توسط ویزا، درخواست اجازه اقامت نمایند که این اجازه اقامت با توجه به هدف از سفر اقامت انواع مختلفی دارد که بعضی از رایج ترین آن ها عبارتند از :

• اقامت از طریق تحصیل
• اقامت از طریق سرمایه گذاری
• اقامت کاری
• اقامت دیپلماتیک
• اقامت پزشکی
• اقامت تحقیقاتی

این اجازه های اقامت تنها تا زمانی اعتبار دارند که دلیل فرد از سفر به کشور پابرجا باشد. برای مثال مدت اعتبار اجازه اقامت تحصیلی برابر با طول استاندارد دوره تحصیل می باشد و یا اعتبار اجازه اقامت کاری برابر با مدتی است که در قرارداد کاری شخص ذکر شده است و با تمدید این قرارداد امکان تمدید اجازه اقامت وجود دارد.

اقامت در کشوری خارجی بر اساس زمان به دو دسته تقسیم می شود:

• اقامت موقت
• اقامت دائم
• اقامت بلند مدت

اقامت موقت

اقامت موقت، مربوط به اتباع خارجی است که حق اقامت در یک کشور را برای مدت معینی بدون تابعیت کامل، دریافت کرده اند. این اقامت ممکن است بابت تحصیل، تجارت یا دلایل دیگری باشد.کشورهای مختلف قوانین یا سیاست های اقامت موقت مربوط به خود را دارند. اکثر کشورهای جهان ابتدا اقامت موقت را به جای اقامت دائم در اختیار مهاجران قرار می دهند. که البته موارد استثنائی نیز وجود دارد برای مثال چنانچه شما توسط برنامه سرمایه گذاری درخواست اقامت دهید ، ممکن است مستقیما اقامت دائم دریافت کنید. اما در بیشتر موارد، به ویژه در اروپا، ابتدا اجازه اقامت موقت دریافت خواهید کرد که لازم است تا چند ماه قبل از انقضا تمدید شود. این مجوزها برای 1 سال و نهایتا 5 سال صادر می شوند. در اکثر موارد، خانواده نزدیک شما (همسر و فرزندان) قادر به همراهی شما خواهند بود، اما هر حوزه قضایی می تواند در مورد همسر (متاهل ، مشترک المنافع) و فرزندان (مجرد ، خونی یا وابسته ذهنی، ثبت نام شده در آموزش عالی، زیر سن مشخصی) قوانین مختلفی اعمال می کنند. اقامت موقت برای فعالیتهای تجاری از قبیل کارآفرینی یا سرمایه گذار، متقاضی را ملزم به رعایت برخی موارد می کند تا مجوز آنها تمدید شود، از جمله ادامه فعالیت تجاری و داشتن حداقل درآمد. همچنین الزامات قانونی ای وجود دارد که برای اکثر کشورها نسبتاً رایج است مانند:

• داشتن محلی جهت اقامت،
• داشتن منابع مالی مناسب برای حمایت از خود و خانواده،
• داشتن بیمه درمانی یا گذراندن معاینات پزشکی
• نداشتن هرگونه سابقه کیفری.

اقامت موقت نسبت به اقامت دائم از امنیت کمتری برخوردار است زیرا متقاضیان در این نوع اقامت اطمینانی بابت آینده خود ندارند. همیشه این خطر وجود دارد که مجوز شما تمدید نشود و به عنوان مثال، ممکن است پس از شروع تجارت خود، مجبور شوید کشور را ترک کنید. به همین دلیل ارائه درخواست اقامت دائم به محض کسب شرایط شرایط لازم، حائز اهمیت است. در موارد خاص پس از تمدید اقامت موقت خود برای بار دوم یا سوم، می توان طول آن را افزایش داد. به عنوان مثال، در برنامه های سرمایه گذاری تجاری، بسیاری از کشورها ابتدا اجازه اقامت 1 ساله ارائه می دهند و پس از آنکه سرمایه گذار ثابت کرد که تجارت خود را با موفقیت راه اندازی کرده است، می تواند مجوز خود را برای دو ساله تمدید کند.

اقامت موقت

اقامت دائم

وضعیت اقامت دائم، که معمولاً با کارت شناسایی مشخص می شود، به افراد خارجی اجازه زندگی و کار به طور نامحدود در کشور صادرکننده را می دهد. پس از گذشت چند سال اقامت موقت، در اسرع وقت باید به دنبال دریافت اجازه اقامت دائم باشید. در اروپا اکثر خارجی ها پس از 3 تا 8 سال اقامت موقت می توانند مجوز اقامت دائم دریافت کنند. در اینه راستا ممکن الزامات دقیقی بابت حضور فیزیکی شما در کشور خارجی وجود داشته باشد، به عنوان مثال، صرف سالانه حداقل 182 روز در کشور. برای آنکه واجد شرایط دریافت اجازه اقامت دائم باشید معمولاً باید شرایط زیر فراهم شود:

• عدم سابقه کیفری
• اقامت مداوم (با ویزای موقت) حداقل برای یک سال در کشور مورد نظر، البته گروه های خاصی برای مهاجرت (مانند سرمایه گذاران) می توانند از این شرایط اجتناب کنند.
• داشتن منابع مالی مناسب جهت تامین هزینه ها (شغل، تجارت یا عضوی از خانواده به عنوان حامی).
• همچنین ممکن است نیاز به قبولی در آزمون زبان یا فرهنگ داشته باشید.

گرچه کارتهای اقامت دائم دارای تاریخ انقضا ثابت هستند (دقیقاً مانند گذرنامه) اما وضعیت اقامت دائم به طور خودکار در زمان انقضا از بین نمی رود. با این حال ، اگر به عنوان فردی دارای اقامت دائم، کشور را ترک کرده و مجدداً وارد کشور شوید، ممکن است لازم باشد مجدد اسناد مربوط به ورود به این کشور را دریافت کنید.در برخی موارد اقامت از طریق برنامه های سرمایه گذاری مستقیما اقامت دائم را فراهم می کند یا شرکت کنندگان را قادر می سازد اجازه اقامت دائم را سریعتر و با نیازهای کمتری نسبت به سایر روشها بدست آورند. پس از آنکه مجوز اقامت دائم را گرفتید، اجازه دارید تا هر زمانی که دوست دارید در کشور بمانید.

توجه داشته باشید که ساکنان دائم شهروند نیستند. آنها گذرنامه دریافت نمی کنند، غالباً نمی توانند رای دهند یا مقام های دولتی دریافت کنند و ممكن است از مشاغل خاصی در بخش دولتی كه ضریب امنیت بالا دارند، منع شوند. با این حال، آنها معمولاً می توانند از بیشتر یا همه برنامه های پشتیبانی اجتماعی دولت مانند مراقبت های بهداشتی با بودجه دولتی، استفاده کنند. وضعیت اقامت دائم به دلایل مختلفی از جمله محکومیت جدی کیفری، عدم پرداخت مالیات یا جابجایی طولانی مدت (اغلب دو یا چند سال) به خارج از کشور، قابل ابطال است. زیرا آنها نمی خواهند افراد خارجی اقامت دائم کشورشان را کسب کنند و سپس کشور را ترک کنند. به همین دلیل شما باید هرچه سریعتر شهروندی را بدست آورید.

اقامت بلند مدت

اجازه اقامت بلند مدت معمولاً در کشورهایی که مجوز اقامت دائم ندارند صادر می شود. پس از چند سال اقامت، خارجی ها می توانند برای اجازه اقامت طولانی مدت 5 یا 10 ساله درخواست کنند. در اروپا نیز اجازه اقامت طولانی مدت اتحادیه اروپا وجود دارد که افراد خارجی (اتباع کشورهای ثالث) می توانند پس از 5 سال اقامت در اتحادیه اروپا برای دریافت آن درخواست دهند.این مجوز امکان مسافرت آزادانه در اتحادیه اروپا را فراهم می کند و تحت این اجازه اخذ اقامت در هر کشوری از اتحادیه آسان تر است.

اقامت بلند مدت

تابعیت چیست؟

تابعیت به وضعیتی می گویند که در آن فرد طبق عرف یا قانون به عنوان عضوی قانونی یک کشور حاکم یا متعلق به یک ملت شناخته شده می شود. ایده شهروندی به عنوان توانایی افراد برای دفاع از حقوق خود در مقابل مقامات دولتی تعریف شده است.پس از چندین سال اقامت دائم (معمولاً بیشتر از پنج سال)، می توانید برای دریافت تابعیت اقدام کنید. تابعیت کلیه یا بیشتر مزایا و حقوقی که به شهروندان اصلی اعطا می شود را برای شما فراهم می کند، از جمله (در اکثر موارد) امکان دادن رای راه اندازی شرکت. همچنین شهروندان طبیعی شده گذرنامه ای دریافت می كنند كه به آنها اجازه ورود و خروج به کشور در صورت تمایل و بهره مندی از امنیت و خدمات سفارتخانه های این كشور در هنگام مسافرت به خارج از كشور می دهد.هر کشور سیاست ها، مقررات و معیارهای خاص خود را در مورد حق تابعیت دارد. هر شخص به واسطه چندین مبنا به رسمیت شناخته می شود و یا تابعیت دریافت می کند. معمولاً تابعیت مبتنی بر تولد به طور خودکار به فرد متولد شده تعلق می گیرد، اما در موارد دیگر ممکن است لازم باشد درخواست تابعیت ارائه شود. انواع تابعیت عبارتند از:

تابعیت از طریق تولد ( تابعیت از طریق خون )

چنانچه یکی از والدین شخص یا هر دو شهروند یک کشور معین باشند، ممکن است این شخص حق دریافت تابعیت آن دولت را داشته باشد. این امر در گذشته فقط از طریق پدر امکان پذیر بود، اما برابری جنسی از اواخر قرن بیستم اعمال شده است. تابعیت براساس اصل و نسب یا قومیت اعطا می شود. در شرایطی که تابعیت بر اساس خون اعطا می شود، شخصی که در خارج از کشور متولد شده است و یکی از والدین او یا هر دو شهروند یک کشور هستند، فرزند آنان نیز شهروند آن کشور محسوب می شود. برخی ایالت ها (انگلستان ، کانادا) حق شهروندی به تعداد معینی از نسل های متولد شده در خارج از ایالت محدود می کنند. دیگر کشور ها (آلمان، ایرلند) فقط در صورتی که نسل جدید در یک مهلت مشخص در نزد مقامات خارجی مربوطه ثبت شود، تابعیت اعطا می کنند. در حالی که بعضی دیگران (فرانسه، سوئیس، ایتالیا) محدودیتی در تعداد نسل های متولد خارج از کشور ندارند و بعد از چندین نسل فرد می توانند شهروندی کشور اجداد خود را مطالبه کنند. این شکل از شهروندی در کشورهای قانون مدنی متداول است.

تابعیت از طریق تولد در یک کشور (jus soli)

برخی از مردم به طور خودکار شهروند ایالتی هستند که در آن به دنیا می آیند. این شکل از تابعیت در انگلستان آغاز شد، جایی که کسانی که در این قلمرو متولد شده بودند تحت سلطنت قانون قرار گرفتند و در کشورهای مشترک القانون رایج است. اکثر کشورهای آمریکایی تابعیت از طریق خاک بدون قید و شرط اعطا می کنند ، در حالی که این تابعیت تقریباً در همه کشورهای دیگر محدود یا لغو شده است.

تابعیت از طریق ازدواج (jus matrimonii)

بسیاری از کشورها براساس ازدواج یک شخص با یک شهروند، روند اعطای تابعیت را تسریع می بخشند. کشورهایی که مقصد چنین مهاجرتی هستند اغلب مقرراتی در تلاش برای تشخیص ازدواج های شرم آور دارند، در این کشور ها شهروندان معمولاً به ازای دریافت هزینه با یک غیر شهروند ازدواج می کند، بدون اینکه قصد زندگی مشترک داشته باشند. بسیاری از کشورها (انگلستان، آلمان، ایالات متحده، کانادا) تابعیت از طریق ازدواج را در صورتی صادر می کنند که همسر خارجی مقیم دائمی کشوری باشد که در آن به دنبال تابعیت است. سایر کشور ها (سوئیس، لوکزامبورگ) به همسران خارجی اتباع بیگانه بعد از مدت معینی از ازدواج، اجازه می دهند تابعیت خود را بدست آورند و گاهاً باید مهارت های زبانی و ادغام فرهنگی (به عنوان مثال بازدیدهای منظم از کشور تابعیت همسر) خود را ثابت کنند.

تابعیت از طریق سرمایه گذاری یا شهروندی اقتصادی

ثروتمندان پول خود را در املاک یا مشاغل سرمایه گذاری می کنند، اوراق دولتی خریداری می کنند و یا در ازای تابعیت و گذرنامه به طور مستقیم پول نقدی اهدا می نمایند.در حالی که سهمیه بندی ها معمولاً محدود است، این طرح ها بحث برانگیز هستند. هزینه های تابعیت از طریق سرمایه گذاری از 100000 دلار (74.900 پوند) تا 2.5 میلیون یورو (2.19 میلیون پوند) متغیر است.

تابعیت از طریق سرمایه گذاری یا شهروندی اقتصادی

طبیعی سازی

کشورها معمولاً به افرادی که قانونی وارد کشور شده اند و اجازه اقامت دریافت کرده اند یا به آنها پناهندگی سیاسی داده شده است و همچنین برای مدت معینی در آنجا زندگی کرده اند، تابعیت اعطا می کنند. در بعضی از کشورها، طبیعی سازی منوط به شرایطی است که ممکن است شامل شرکت در آزمون سنجش دانش زبان یا شیوه زندگی کشور میزبان، شواهد مبنی بر داشتن عملکرد خوب (نداشتن سابقه کیفری جدی) و شخصیت اخلاقی (مانند مستی ، یا قمار) وفاداری به عهد با دولت جدید یا حاکم آن و کنارگذاری شهروندی قبلی آنها باشد. برخی از ایالت ها اجازه تابعیت دوگانه را می دهند و شهروندان طبیعی سازی شده نیازی ندارند که به طور رسمی از شهروندی دیگر خودداری کنند.الزامات طبیعی سازی از کشور به کشور دیگر متفاوت است ، اما به طور کلی شامل موارد زیر است:

• قبولی در آزمون زبان
• گذراندن آزمون دانش سیاسی، تاریخی و فرهنگی
• داشتن ویزای معتبر یا اجازه اقامت (معمولاً یک سند اقامت دائم) در زمان درخواست
• نداشتن سابقه کیفری
• سوگند به شهروندی (نشان دادن تعهد به کشور پذیرنده)
• لغو تابعیت (های) قبلی ، مگر اینکه کشور پذیرنده شده شما تابعیت دوگانه را به رسمیت بشناسد

استثنائات

در گذشته در مورد حق شهروندی به دلایلی از جمله رنگ پوست، قومیت، جنسیت و وضعیت آزادی (برده نبودن) استثنائاتی وجود داشته است. بیشتر این محرومیتها در بیشتر مکان ها، دیگر اعمال نمی شوند. نمونه های مدرن شامل برخی از کشورهای عربی است که به ندرت تابعیت به غیر مسلمانان اعطا می کنند. به عنوان مثال قطر به دلیل اعطای تابعیت به ورزشکاران خارجی مشهور است، اما همه آنها برای دریافت تابعیت باید دین اسلام را باور داشته باشند. ایالات متحده به كسانی كه در اثر فناوری های تولید مثل متولد شده اند و فرزندخواندگان بین المللی متولد شده پس از 27 فوریه 1983، تابعیت اعطا می کند. همچنان برخی از محرومیت ها برای كودكان فرزندخوانده بین المللی متولد قبل از 27 فوریه 1983، اعمال می شود ، حتی اگر والدین آنها معیارهای شهروندی را داشته باشند.

تابعیت دوگانه

بسیاری از کشورها ، از جمله بیشتر کشورهای توسعه یافته، شهروندی دوگانه (که به عنوان تابعیت دوگانه نیز شناخته می شود) را برای شهروندان دارای تابعیت به رسمیت می شناسند. اگر تابعیت خود را در یکی از این کشورها به دست بیاورید، لزوماً مجبور نیستید تابعیت قبلی خود را کنار بگذارید. کشورهای مهمی که تابعیت دوگانه را برای شهروندان دارای تابعیت قبول نمی کنند عبارتند از آلمان، اتریش، هلند، ژاپن، نروژ و سنگاپور.به عنوان یک شهروند دوگانه می توانید از هر دو کشور گذرنامه بگیرید و از تمام حقوق و امتیازاتی که شهروندان تک ملیتی برخوردار هستند بهرمند شوید. البته شما باید از قوانین و تعهدات هر کشور پیروی کنید، از جمله (در موارد خاص) سربازی اجباری یا خدمات عمومی. برخی کشورها جوانان را ملزم می کنند که بعد از دبیرستان به ارتش بپیوندند یا برای مدت معینی در یک برنامه خدمات معادل آن شرکت کنند.یک شخص ممکن است دارای تابعیت چندگانه باشد. شخصی که تابعیت هیچ کشوری را ندارد بدون سرزمین ( stateless ) شناخته می شود، در حالی که کسی که در مرز یک ایالت زندگی می کند و وضعیت سرزمین او مشخص نیست، یک مرزنشین ( Border-lander ) به حساب می آید.در زبان انگلیسی به ویژه در حقوق بین الملل، ملیت ( Nationality ) اغلب به عنوان مترادف شهروندی استفاده می شود. اگرچه این اصطلاح گاهی به معنای عضویت شخص در یک ملت (یک گروه قومی بزرگ) شناخته می شود. در برخی کشورها، به عنوان مثال ایالات متحده، انگلیس، ملیت و تابعیت می توانند معانی مختلفی داشته باشند

تابعیت دوگانه

سوالات متداول در مورد تابعیت و اقامت

1- اقامت به چه معناست؟

در اینجا اقامت به معنای داشتن اجازه سکونت برای مدتی معین در یک کشور خارجی به صورت قانونی می باشد

2- انواع اقامت کدامند؟

اقامت دائم، اقامت موقت، اقامت طولانی مدت

3- اقامت موقت چیست؟

اقامت موقت در حقیقت اقامت کوتاه مدت در کشور خارجی و معمولا با اعتبار یک سال می باشد.

4- اقامت دائم چیست؟

اقامت دائم به معنای حق زندگی و کار در کشور خارجی به مدت نامحدود می باشد.

5- اقامت بلند مدت چیست؟

در کشور هایی که اقامت دائم وجود ندارد اقامت بلند مدت اعطا می شود.

6- تابعیت چیست؟

تابعیت به معنای عضویت قانونی در یک کشور و متعلق بودن به آن کشور می باشد.

7- روش های دریافت تابعیت کدامند؟

از طریق تولد، ازدواج، سرمایه گذاری، طبیعی سازی،

8- تابعیت دوگانه چیست؟

تابعیت دوگانه به معنای داشتن تابعیت مضاعف علاوه بر تابعیت اصلی فرد از بدو تولد می باشد.

9- پس از چند سال اقامت موقت امکان دریافت اقامت دائم وجود دارد؟

این مدت زمان با توجه به قوانین مهاجرتی هر کشور متفاوت است اما به طور کلی پس از 3 تا 8 سال اقامت موقت امکان دریافت اقامت دائم وجود دارد.

10- پس از چند سال اقامت دائم امکان دریافت تابعیت وجود دارد؟

معمولا پس از 5 سال اقامت دائم امکان درخواست تابعیت وجود دارد.

11- آیا امکان داشتن دو تابعیت به صورت همزمان وجود دارد؟

در بعضی از کشور ها افراد خارجی می توانند با حفظ تابعیت های پیشین خود تابعیت جدید دریافت نمایند.

12- آسان ترین شیوه دریافت تابعیت کدام است؟

آسان ترین و سریع ترین شیوه دریافت تابعیت از طریق سرمایه گذاری می باشد.

13- اقامت دائم با اقامت بلند مدت چه تفاوتی دارد؟

اقامت بلند مدت مشابه اقامت دائم می باشد و در کشور هایی که اقامت دائم وجود نداشته باشد اقامت بلند مدت اعطا می شود.

14- آیا در صورت دریافت اقامت دائم کشور عضو اتحادیه اروپا قادر به سفر و زندگی در دیگر کشور های عضو اروپا هستیم؟

بله

15- آیا فرد دارای اقامت دائم یک کشور از حقوق مشابه با شهروندان آن کشور برخوردار است؟

فرد دارای اجازه اقامت دائم از بسیاری از حقوق شهروندی برخوردار است اما نه به طور کامل.

16- در چه صورت افراد خارجی حق رای دارند؟

در صورت دریافت شهروندی آن کشور

17- طول مدت اقامت به چه چیزی بستگی دارد؟

مدت اعتبار اجازه اقامت به مدت زمانی که شخص لازم است در آن کشور بماند بستگی دارد برای مثال طول دوره تحصیل یا مدت اعتبار قرارداد.

18- اعتبار اقامت موقت معمولا چند سال است؟

اعتبار اقامت موقت معمولا یک سال است.

19- اعتبار اقامت دائم معمولا چند سال است؟

اعتبار اقامت موقت معمولا 5 سال است که به طور خودکار در صورت نبود مشکل تمدید می شود.

20- محدودیت خروج از کشور در طول دوران اقامت دائم جهت دریافت شهروندی چقدر است؟

182 روز پی در پی در سال

21- پس از چه مدت غیبت از کشور امکان دارد حق شهروندی لغو شود ؟

پس از دوسال غیبت مداوم

22- مبلغ لازم برای دریافت اقامت از طریق سرمایه گذاری در اروپا معمولا چقدر است؟

هزینه های تابعیت از طریق سرمایه گذاری از 100000 دلار (74.900 پوند) تا 2.5 میلیون یورو (2.19 میلیون پوند) متغیر است.